Mắm cá ruộng Chiêm Hoá

Giá trị văn hóa

"Những cái tên như rượu nếp cái hoa vàng hay xôi ngũ sắc chắc hẳn không còn xa lạ gì với những du khách đã từng đặt chân đến Tuyên Quang. Tuy nhiên có lẽ còn nhiều người chưa biết đến mắm cá ruộng Chiêm Hóa. Đây cũng là một món ăn truyền thống của người dân Tây Bắc. Đồng thời nó còn là một trong những vị thuốc độc đáo của vùng cao. Là một món mắm, loại đặc sản này có rất nhiều cách để thưởng thức. Điển hình là dùng để làm nước chấm cho các loại đồ luộc như: thịt luộc, rau luộc. Mắm cá ruộng Chiêm Hóa sẽ ngon nhất khi chấm với rau muống hoặc rau rừng luộc. Ở miền núi Tây Bắc, rau rừng là một loài rau độc đáo, rất ngon và mang hương vị tự nhiên. Bên cạnh đó, thịt heo luộc cũng có thể ăn kèm với mắm cá ruộng. Những món luộc thường giữ được trọn vẹn hương vị ban đầu của món ăn. Sau đó đi kèm cùng hương vị đậm đà, thơm ngon của mắm cá sẽ khiến cho món ăn trở nên hấp dẫn hơn. Thay vì chấm với nước mắm thông thường thì sử dụng mắm cá sẽ ngon hơn. Bên cạnh việc dùng để ăn kèm với đồ luộc thì mắm cá ruộng Chiêm Hóa còn có thể dùng để nấu món xào. Dùng mắm xào với trám om đã bỏ hạt sẽ cho ra một món ăn mang đậm bản sắc vùng cao. Hương vị thơm ngon đậm đà sẽ khiến bạn không thể cưỡng lại được. Mắm cá ruộng dù có ghép với bất kì loại nguyên liệu nào khác thì cũng sẽ đem lại cho món ăn một hương vị rất riêng. Hương vị của núi rừng Tây Bắc, hương vị tự nhiên nhưng đậm đà của mắm và hương vị khác biệt với những loại gia vị khác."

Giá trị dinh dưỡng

"Ngoài là một món ăn độc đáo hay là một loại đặc sản của vùng Tuyên Quang. Mắm cá ruộng còn là một vị thuốc dân gian của người đồng bào dân tộc Tày. Mắm cá ruộng Chiêm Hóa có công dụng giải rượu và giải độc rất tốt. Chính vì vậy, trong nhà mỗi người dân tộc vùng cao đều dự trữ một ít mắm để chữa bệnh. Khi trong nhà có người say rượu, trúng gió hay bị ngộ độc nhẹ chỉ cần cho người bệnh uống 1 ít mắm là sẽ giảm nhanh các triệu chứng khó chịu. Giúp người say rượu tỉnh nhanh hơn và không bị đau đầu hay các vấn đề về đường ruột. Cá chép là loại cá nước ngọt phổ biến tại Việt Nam và nhiều nước Châu Á. Nhờ thành phần dinh dưỡng của cá chép dồi dào cùng với hương vị thơm ngon đặc trưng, cá chép trở thành nguyên liệu nấu ăn bổ dưỡng và rất được yêu thích. Theo nghiên cứu, thành phần dinh dưỡng của cá chép có chứa hàm lượng axit béo omega 3 khá cao có tác dụng làm giảm hấp thụ cholesterol Một trong những tác dụng rất phổ biến nữa của cá chép là tăng cường đề kháng. Trong thịt cá chép có một lượng kẽm đáng kể giúp hệ thống miễn dịch khỏe mạnh hơn. "

Giá trị kinh tế

"Giúp cho nghề mắm cá phát triển thành hàng hoá, Chi cục HTX Nông nghiệp và PTNT tỉnh đã triển khai chương trình nuôi cá ruộng gắn với chế biến tại Kim Bình và Tân An (Chiêm Hoá). Đây là hai xã có điều kiện khá thuận lợi về tự nhiên giúp cho việc nuôi thả cá ở ruộng, hơn nữa bà con lại có kinh nghiệm làm mắm cá ruộng lâu đời. Kim Bình là khu du lịch lịch sử, Tân An là cửa ngõ vào khu du lịch thác Bản Ba, chắc chắn sản phẩm sẽ được khách tham quan cần đến. Tại hai xã này, bà con được hỗ trợ về giống, vật tư chăn nuôi cá, tập huấn kỹ thuật chế biến, hỗ trợ dụng cụ chế biến, quảng bá sản phẩm. Theo tính toán của chi cục, 1 ha ruộng lúa được thả cá, qua chế biến (làm nắm cá), cộng với sản phẩm thóc, có thể đạt giá trị canh tác hàng trăm triệu đồng một năm, tạo thêm việc làm, thu nhập ổn định, nâng cao đời sống của bà con nông dân. Hiện nay, HTX Nông lâm nghiệp Kim Bình bước đầu xây dựng được thương hiệu “Mắm cá ruộng Cổ Linh”, tiêu thụ khá rộng, được nhiều người trong cả nước biết đến. Tuy nhiên, quy mô sản xuất vẫn còn nhỏ, chưa có đủ sản phẩm cung ứng thường xuyên cho thị trường. Để mắm cá ruộng – tinh hoa ẩm thực của đồng bào Tày vùng quê Chiêm Hoá đến được với đông đảo khách du lịch, mang về thu nhập cao cho bà con cần có nhiều kinh phí, thời gian, sự đồng thuận của bà con nông dân, sự quan tâm cùng vào cuộc của chính quyền các cấp. Tại các kỳ hội chợ do huyện, tỉnh tổ chức, món mắm cá ruộng của đồng bào dân tộc Tày ở Chiêm Hoá đều được bán hết ngay trong dịp khai mạc. Giúp cho nghề mắm cá phát triển thành hàng hoá, Chi cục HTX Nông nghiệp và PTNT tỉnh đã triển khai chương trình nuôi cá ruộng gắn với chế biến tại Kim Bình và Tân An (Chiêm Hoá). Đây là hai xã có điều kiện khá thuận lợi về tự nhiên giúp cho việc nuôi thả cá ở ruộng, hơn nữa bà con lại có kinh nghiệm làm mắm cá ruộng lâu đời. Kim Bình là khu du lịch lịch sử, Tân An là cửa ngõ vào khu du lịch thác Bản Ba, chắc chắn sản phẩm sẽ được khách tham quan cần đến. Tại hai xã này, bà con được hỗ trợ về giống, vật tư chăn nuôi cá, tập huấn kỹ thuật chế biến, hỗ trợ dụng cụ chế biến, quảng bá sản phẩm. Theo tính toán của chi cục, 1 ha ruộng lúa được thả cá, qua chế biến (làm nắm cá), cộng với sản phẩm thóc, có thể đạt giá trị canh tác hàng trăm triệu đồng một năm, tạo thêm việc làm, thu nhập ổn định, nâng cao đời sống của bà con nông dân. Hiện nay, HTX Nông lâm nghiệp Kim Bình bước đầu xây dựng được thương hiệu ""Mắm cá ruộng Cổ Linh"", tiêu thụ khá rộng, được nhiều người trong cả nước biết đến. Tuy nhiên, quy mô sản xuất vẫn còn nhỏ, chưa có đủ sản phẩm cung ứng thường xuyên cho thị trường. Để mắm cá ruộng - tinh hoa ẩm thực của đồng bào Tày vùng quê Chiêm Hoá đến được với đông đảo du khách, mang về thu nhập cao cho bà con cần có nhiều kinh phí, thời gian, sự đồng thuận của bà con nông dân, sự quan tâm cùng vào cuộc của chính quyền các cấp"

Nguyên liệu

Gia vị

Chế biến