Bún bò cay

Giá trị văn hóa

"Vùng đất Công tử Bạc Liêu ngoài những câu chuyện lý thú còn có vô vàn món ăn ngon, hấp dẫn như lẩu mắm, bánh xèo, cà ri vịt... Trong đó, món bún bò cay vẫn được xem là món ăn đặc sản nhất định bạn phải thử khi du lịch Bạc Liêu. Khác với một số món ăn quen thuộc như bún bò Huế, bún chả Hà Nội, hay bún mắm... món bún bò cay của Bạc Liêu rất khác biệt. Thoạt nhìn qua, bạn sẽ có cảm giác món ăn này khá quen thuộc với màu trắng của bún và màu vàng sẫm của nước lèo. Tuy nhiên, khi nếm thử bạn sẽ cảm nhận được cái vị ngon đặc trưng của nó ngay từ muỗng đầu tiên. Vắt chanh vào tô, thử một muỗng nước, bạn sẽ phải xuýt xoa vì… cay. Nhưng cái vị của thứ nước bún ấy cũng thật “đã”, cay nồng nhưng đậm đà, thoang thoảng vị sả, quế, và hình như còn có vị dừa dìu dịu. Sợi bún mềm nhưng không bị tơi, miếng thịt bò cũng mềm vừa tới, lại có chút gân, nhưng ngấm gia vị và mùi vị cũng rất riêng. Theo người dân địa phương, món bún bò cay vốn được sáng tạo từ 2 đầu bếp người Hoa. Ban đầu món ăn này chỉ được dùng để giải rượu cho các vị quan chức sau những đêm say sưa quá độ. Tuy nhiên, chính sự thơm ngon hiếm có của nó đã thu hút rất nhiều thực khách và trở nên nổi tiếng ở xứ sở Bạc Liêu."

Giá trị dinh dưỡng

"Mỗi vùng miền sẽ có những cách chế biến món bún bò riêng, nhưng để ước tính bún bò bao nhiêu calo, chúng ta sẽ tính dựa trên cách chế biến được sử dụng phổ biến nhất. Trong 1 tô bún bò thông thường sẽ được chế biến với khoảng 150g bún, 100g bắp bò, 50g rau muống, 50g hành tây vài lát thơm và nước dùng. Như vậy, lượng calo của tô bún bò sẽ được tính bằng cách cộng lượng calo của từng thành phần có trong món ăn này lại với nhau. Điều này tương ứng với: 165 calo của bún + 224 calo của bắp bò + 15 calo của rau muống + 20 calo của hành tây và thơm + 110 calo của nước dùng = 534 calo. Như vậy, lượng calo có trong 1 tô bún bò cơ bản nhất sẽ nằm trong khoảng 534 calo. Tuy nhiên, không phải tô bún bò nào cũng đều có lượng calo giống nhau. Bởi vì các nhà hàng, quán ăn sẽ có sự điều chỉnh về nguyên liệu, gia vị trong quá trình chế biến theo bí quyết của mình để có được tô bún đặc sắc, thơm ngon hơn và tạo nên hương vị đặc trưng riêng. Thêm vào đó, tùy theo cách ăn của mỗi người mà lượng calo này cũng có thể tăng lên hoặc giảm xuống. Nếu bạn ăn thêm bún, thịt bò hay thêm rau thì lượng calo này sẽ tăng thêm. Ví dụ như, khi thêm 50g bún sẽ thêm 55 Calo, thêm 20g bắp bò thì tăng thêm 44.8 Calo. Còn khi thêm rau thì lượng calo cũng có tăng nhưng không quá nhiều, chỉ tăng thêm khoảng 10 – 20 Calo cho 1 phần rau."

Giá trị kinh tế

"Một món ăn với công thức chuẩn hoàn toàn có thể truyền được từ đời này sang đời khác. Nhưng nếu thiếu đi ý chí và công sức của con người thì 'ngon mấy cũng khó mà thành công...' Đó là chia sẻ của cô Ánh Nguyệt - chủ tiệm ""Bún bò cay Ánh Nguyệt"" nổi danh khắp Bạc Liêu suốt gần 50 năm nay. Nhưng trước khi tìm hiểu câu chuyện về người phụ nữ nắm giữ công thức đặc biệt này, chúng tôi muốn chia sẻ mọi người biết thực chất, bún bò cay là món ăn như thế nào mà lại có một câu chuyện truyền đời lâu đến thế. Theo cô Nguyệt cho biết, món ăn này đã được gia đình nấu và đưa ra phục vụ thực khách tính đến nay đã gần 50 năm. Suốt quãng thời gian ấy cho đến nay, tuy không dám khẳng định trước đó đã có ai làm qua món này hay không, nhưng chính tiệm của cô được mọi người trong vùng và cả các nơi khác ngầm xem là ""cái nôi khai sinh"" món bún bò cay và sau này trở thành một trong những món đặc sản không thể thiếu khi du khách đặt chân đến xứ ""Công tử Bạc Liêu"". Khi ăn, mỗi tô sẽ có một phần bún tươi sợi nhỏ, chan thêm nước lèo đến xăm xắp mặt bún. Ăn kèm sẽ là nạm bò, gân được hầm thấm kỹ gia vị, đạt độ mềm nhưng vẫn chắc, dẻo đến từng thớ thịt. Các loại ngò gai, húng quế, ớt tươi bày sẵn trên bàn, ai muốn ăn cứ việc nêm thêm tùy sở thích. Và tuyệt nhiên, bún bò cay ở đây không ăn kèm với các loại rau sống khác như cách ăn bún bò huế. Và thay vì để thêm chắc bụng, người ta sẽ chấm kèm với bánh mì như cách ăn bò kho thì ""bún bò cay Ánh Nguyệt"" sẽ ăn cùng giò chéo quẩy mới được xem là ""đúng bài"". Tất cả sự kết hợp có phần hơi khác biệt so với các món ăn thường thấy, nhưng nó lại rất vừa vặn và đủ no cho một phần ăn chỉ với giá 25 - 50k đồng/tô."

Nguyên liệu

xương bò: 2 kg

nạm bò: 2 kg

ớt sừng tươi: 200 gr

ớt hiểm: 50 gr

ớt trái khô: 10 gr

nước dừa: 3 lít

sả cây: 200 gr

hành tím khô: 100 gr

tỏi củ: 20 gr

sá tế nước: 50 gr

màu điều: 20 gr

bột bò kho: 20 gr

hành lá, ngò gai: 100 gr

rau húng quế: 200 gr

hành tây: 300 gr

bánh quẩy: 10 Cái

Gia vị

muối: 30 gr

bột ngọt: 30 gr

đường phèn: 70 gr

hạt nêm: 50 gr

nước mắm: 50 gr

Chế biến

"Cách làm: Bước 1: Sơ chế nguyên liệu - Thịt bò chọn phần có dính chút mỡ và gân như: nạm, bắp, gầu hoặc dẻ sườn sẽ ngon hơn. Rửa sạch, cắt thành từng miếng vuông vắn cỡ bao diêm. - Đun 1 nồi nước sôi, thả vài nhánh gừng đập dập vào, cho thịt bò vào trụng sơ cho nổi hết bọt bẩn, vớt ra rửa xả lại thật sạch. - Hành tỏi băm nhỏ. - Sả đập dập, cắt khúc. - Hành tây thái miếng cau. - Cam sành vắt lấy nước cốt. - Hoa hồi, quế, thảo quả, vỏ quýt khô đảo trên chảo nóng vài phút cho thơm rồi cho vào túi vải nhỏ buộc chặt. Bước 2: - Ướp vào thịt: 1 thìa café bột nghệ, nửa thìa café bột quế, 1 thìa canh sa tế, nửa thìa canh muối, nửa thìa café bột ngọt, nửa thìa canh đường. Nửa chỗ hành tím băm. Nước cam vắt. Trộn thật đều, để ít nhất 30 phút cho ngấm. " "Bước 2: - Cho nồi lên bếp, cho 2 thìa canh dầu màu điều vào đun nóng. Cho 2 củ sả đập dập và chỗ hành tím băm nhuyễn còn lại vào phi thơm. Cho thịt bò vào xào săn. - Tiếp theo cho nước dừa tươi vào xăm xắp. Cho gói quế hồi, thảo quả, vỏ quýt vào cho thơm. Đun cho sôi bùng lên. Sau đó hạ lửa đun liu riu khoảng 30 phút cho thịt mềm. Trong quá trình đun nếu cạn nước, bạn có thể châm thêm nhưng nhớ dùng nước sôi để thịt bò không bị co lại. Khi thịt đã mềm, vớt bỏ gói quế hồi, sả, sả cho nước được trong. - Hòa 1 thìa canh bột bắp với 3 thìa canh nước lọc, chế xuống nồi nước lèo, vừa đổ vừa quấy nhẹ cho bột không bị vón cục. Đun sôi thêm vài phút, nêm nếm lại cho vừa miệng. - Tắt bếp ăn nóng cùng bún rau quế, ngò gai và một đĩa muối ớt giã nhuyễn. Bún bò cay Bạc Liêu kích thích vị giác bởi vị cay nồng, nước dùng đỏ óng đẹp mắt, sánh nhẹ, mùi thơm hấp dẫn từ sả, hồi, quế... Thịt bò mềm mượt, dẻo nhưng không nát, chấm cùng đĩa muối ớt cay cay khiến người ăn xuýt xoa hít hà nhưng nhớ mãi không quên. Nấu sate cay Dùng 1 cải chảo bắt lên bếp rồi lần lượt cho các nguyên liệu sau vào: 2 chén dầu màu điều, 10 trái ớt sừng xay, khoảng 3 - 5 trái ớt hiểm xay (tuỳ vào khẩu vị ăn cay của bạn), 2 củ tỏi xay. Đảo đều hỗ hợp ở lửa nhỏ khoảng 15 phút cho sệt lại. Sau đó cho tiếp 100 gr tôm khô đã được xay nhuyễn, thêm 2 muỗng canh đường, 3 muỗng canh nước mắm cho đều vị rồi trộn đều thêm 10 phút nữa là hoàn thành." "Cách thực hiện: Sơ Chế: Xương bò trụng kỹ rửa sạch, cho hầm lấy nước dùng. Nạm bò cắt miếng vừa ăn ướp với bột bò kho, gia vị. Ớt chiên sơ, xả cây đập dập bó lại. Hành tím nướng chín vang, tỏi đập dập Thực Hiện: Phi thơm tỏi cho bò vào xào săn sau đó cho ớt vào xào chung , đổ ngập nước cùng với nước dừa hầm thịt bò cho tới khi chín mềm. Nêm gia vị còn lại cho vừa ăn là được. . Phục Vụ: Khi ăn trụng bún múc thịt bà rắc hành lá, múc nước ngập bún, ăn kèm rau húng quế, ngò gai. Có thể dùng bánh mi, bánh quẩy"