Gà nhiều cựa Xuân Sơn
“Voi chín ngà, Gà chín cựa, Ngựa chín hồng mao” là những sính lễ mà Vua Hùng thứ 18 đã đặt ra yêu cầu đối với Sơn Tinh và Thủy Tinh để kén rể trong truyền thuyết “Sơn Tinh - Thủy Tinh” mà ai ai cũng biết đến. Ai cũng cho rằng đó là những sinh vật kỳ bí chỉ có trong truyền thuyết – thần thoại, nhưng thực tế không phải vậy. Loài Gà chín cựa (hay còn gọi là Gà nhiều cựa) thực tế được nuôi dưỡng và phát triển, nằm sâu trong vùng lõi của Vườn quốc gia Xuân Sơn, xã Xuân Sơn, huyện Tân Sơn, tỉnh Phú Thọ. Nơi đây được cho là nguồn gốc của giống Gà chín cựa có trong truyền thuyết “Sơn Tinh - Thuỷ Tinh”. Chúng được sùng kính gọi là “Vua của các loài gà” và được coi là một con vật cao quý xưa kia dùng để tiến Vua. Gà chín cựa hay còn gọi là gà nhiều cựa không ai biết xuất hiện từ bao giờ, chỉ được biết đến từ truyền thuyết "Sơn Tinh - Thủy Tinh". Loại gà này có nguồn gốc là gà rừng, trước đây đã được người dân tộc Dao và Mường Phú Thọ bắt về nuôi từ lâu nhưng phải đến những năm 2003, khi Vườn Quốc gia Xuân Sơn được thành lập, đường xá được mở mang thì nhiều người mới biết đến giống gà quý này. Là loại gà quý hiếm, số lượng giống thuần chủng hiện nay còn rất ít. Chính vì vậy mà rất ít người có thể tận mắt thấy con gà nào 9 cựa, thường chỉ bắt gặp những con gà 7 hoặc 8 cựa là nhiều nhất. Bởi lẽ đó mà tên gọi “Gà nhiều cựa” xuất phát từ đó.
Đặc biệt, Gà nhiều cựa là lễ vật trong những dịp trọng đại của người Mường. Vào dịp năm mới, người Mường tập trung tại nhà ngài, dâng lên tổ tiên, ông bà những lễ vật thể hiện khát vọng và ước mơ về cuộc sống tự do vươn tới ấm no, hạnh phúc. Tại đây, trai gái trong bản sẽ cùng nhau tái hiện điệu múa Mỡi, một nét văn hoá đặc sắc của đồng bào dân tộc Mường huyện Tân Sơn.
Cho thịt gà đã sơ chế sạch sẽ vào nồi, đổ nước ngập mặt thịt gà
Thêm chút muối vào nồi nước luộc gà. 1 thìa ăn cơm là lượng muối phù hợp để luộc nguyên con gà.
Đậy kín vung khi luộc rồi điều chỉnh mức lửa lớn một chút để nước mau sôi. Khi nước sôi được vài phút, từ từ hạ nhiệt độ, để lửa ở mức liu riu đề thịt gà chín từ bên trong. Đun thêm khoảng 15 phút nữa thì tắt bếp. Vẫn để nguyên gà trong nồi và đậy vung thêm 10 phút nữa. Trong quá trình luộc, nên trở gà ít nhất 1 – 2 lần để gà chín đều.
Khi gà đã chín, vớt gà ra rổ để ráo nước. Chặt gà thành từng miếng vừa ăn và trình bày lên dĩa sao cho đẹp mắt. Thái nhuyễn một ít lá chanh và rắc lên món gà luộc để gia tăng thêm hương vị hấp dẫn.
Bản Đồ Ẩm Thực VIệt Nam ra đời với mục tiêu nâng tầm ẩm thực Việt Nam,
thúc đẩy phát triển du lịch, đưa Việt Nam trở thành bếp ăn thế giới.
